فرهنگ سازمانی چیست و چطور می‌توان آن را تقویت کرد؟

در باب اهمیت فرهنگ سازمانی، شاید بتوان گفت که یک فرهنگ سازمانی عالی، کلید موفقیت در کسب و کار است. بر اساس نتایج پژوهش‌های انجام شده، شرکت‌هایی که فرهنگ سالم دارند، در طی سه سال رشد درآمدی قابل توجهی را تجربه می‌کنند. با این حال مدیران همه سازمان‌ها به فکر تغییر فرهنگ‌ سازمانشان نمی‌افتند و از بین مدیرانی که تصمیم می‌گیرند فرهنگ سازمان را متحول کنند، تنها 15 درصد موفق به این کار می‌شوند. در این مقاله ابتدا فرهنگ سازمانی را تعریف و اهمیت آن را بررسی می‌کنیم. سپس ویژگی‌های فرهنگ خوب و راهکارهای ایجاد چنین فرهنگی را در سازمان مرور می‌کنیم. با آوات همراه باشید.

فرهنگ سازمانی چیست؟

فرهنگ‌ سازمانی مجموعه‌ای از ارزش‌ها، باورها، نگرش‌ها، سیستم‌ها و قوانینی است که رفتار کارکنان را در یک سازمان ترسیم می‌کند و بر آن تأثیر می‌گذارد. این فرهنگ منعکس کننده تجربه کارکنان، مشتریان، فروشندگان و سهامداران از برخورد با سازمان و برند آن است. فرهنگ سازمانی را نباید با اهداف، چشم انداز یا ماموریت سازمان اشتباه گرفت، اگرچه هر سه می‌توانند به تعریف و توسعه فرهنگ سازمانی کمک کنند. فرهنگ به واسطه رفتارهای منسجم و معتبر در سازمان ایجاد می‌شود، نه در نتیجه ابلاغ اهداف، چشم انداز یا ماموریت سازمان. این که مدیر سازمان چگونه به یک بحران واکنش نشان می‌دهد، چگونه افراد یک تیم با خواسته‌های مشتریان جدید سازگار می‌شوند یا چگونه یک مدیر خطای یک کارمند را تصحیح می‌کند، نشان می‌دهد که فرهنگ سازمان شما در عمل چطور کار می‌کند.

چرا فرهنگ سازمانی مهم است؟

فرهنگ سازمانی بر تمام جنبه‌های کسب و کار شما تأثیر می‌گذارد، از وقت‌شناسی و لحن گفتار و نوشتار کارکنان تا شرایط قرارداد استخدام و مزایای کارکنان. سازمان‌هایی که توسعه و تقویت فرهنگ را در اولویت قرار می‌دهند، می‌توانند تغییرات درون سازمانی و برون سازمانی را با موفقیت پشت سر بگذارند و قوی‌تر ظاهر شوند. به علاوه برای جذب استعدادها و ارائه عملکرد سازمانی بهتر از رقبا، فرهنگ سازمانی یک مزیت کلیدی به شمار می‌رود. 77 درصد از کارگران قبل از درخواست، فرهنگ یک شرکت را در نظر می‌گیرند و تقریباً نیمی از کارمندان شغل فعلی خود را به خاطر فرصتی با دستمزد کمتر در سازمانی با فرهنگ بهتر ترک می‌کنند.

از سوی دیگر با داشتن یک فرهنگ متعالی، می‌توانید کارکنان خوب خود را حفظ کنید. 65 درصد از کارکنان بعد از وارد شدن به سازمان شما، همچنان فرهنگ سازمانی را به عنوان یک عامل تعیین کننده در نظر می‌گیرند. فرهنگ سازمانی به شما کمک می‌کند تا برای برند خود هویت بسازید، چون ترک سازمان توسط کارکنان می‌تواند به هویت برند شما لطمه بزند. فایده دیگر فرهنگ سازمانی، این است که نرخ تعامل کارکنان را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. تعامل کارکنان با مدیران سازمان‌هایی با فرهنگ بهتر، تا 72 درصد افزایش پیدا می‌کند. 

ویژگی‌های یک فرهنگ سازمانی خوب

فرهنگ سازمان شما منحصر به خودتان است و باید آنچه شرکت شما را منحصر به فرد می‌کند، حفظ کنید. با این حال، می‌توانید فرهنگ سازمان‌های پیشرو را الگو قرار دهید و ویژگی‌های آنها را در سازمان خود تقویت کنید. یک فرهنگ خوب ویژگی‌هایی دارد که در ادامه شرح می‌دهیم:

همسویی

همسویی زمانی حاصل می‌شود که اهداف شرکت و انگیزه‌های کارکنان آن، همه در یک جهت باشند. سازمان‌های استثنایی برای ایجاد همسویی مستمر با چشم‌انداز و اهداف خود تلاش می‌کنند.

قدردانی

فرهنگ قدردانی فرهنگی است که در آن همه اعضای تیم به طور مکرر از کمک‌های دیگران تقدیر و تشکر می‌کنند. قدردانی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد: تجلیل عمومی، یادداشت تشکر خصوصی یا ترفیع.

اعتماد

اعتماد برای یک ادامه حیات یک سازمان ضروری است. با فرهنگ اعتماد، اعضای تیم می‌توانند بدون نگرانی نظرات خود را بیان کنند و اطمینان داشته باشند که بدون سوگیری، مورد حمایت قرار می‌گیرند.

انعطاف‌پذیری

انعطاف‌پذیری یک کیفیت کلیدی در محیط‌های بسیار پویا است که در به طور مداوم در حال تغییر در جهت مثبت هستند. فرهنگ انعطاف‌پذیر به رهبران آموزش می‌دهد که تغییرات را رصد کنند و به آن واکنش نشان دهند یا با آن همراه شوند.

کار تیمی

کار تیمی شامل همکاری، ارتباط و احترام بین اعضای تیم است. وقتی همه اعضای تیم از یکدیگر حمایت می‌کنند، کارمندان کارهای بیشتری انجام می‌دهند و در حین انجام آن احساس بهتری دارند.

نوآوری

خلاقیت و نوآوری سازمان‌ها را به سمت استفاده حداکثری از فناوری ها، منابع و بازارهای موجود سوق می‌دهد. فرهنگ نوآوری به این معنی است که شما تفکر خلاق را در تمام جنبه‌های کسب و کار خود به کار بگیرید.

امنیت روانی

امنیت روانی حمایتی را که کارکنان برای ریسک کردن و ارائه بازخورد به آن نیاز دارند، فراهم می‌کند. امنیت روانی  از تیم آغاز می‌شود، نه از افراد؛ مدیران باید برای ایجاد یک محیط امن که در آن همه احساس راحتی کنند، پیش قدم شوند.

هشت گام برای تقویت فرهنگ سازمانی

تا اینجا باید قانع شده باشید که فرهنگ‌‌‌ سازمان شما به احتمال زیاد نیاز به بازسازی یا اصلاح دارد. اما تغییر دادن فرهنگ سازمانی یک فرایند گام به گام است که باید به شکل حساب شده و دقیق انجام شود تا نتیجه بدهد. هشت مرحله زیر باید به عنوان یک نقشه راه برای ایجاد فرهنگ ملاک عمل قرار بگیرند:

دستاوردها را به رسمیت بشناسید

تشخیص نحوه مشارکت همه اعضای تیم، تأثیر مثبت و گسترده‌ای بر فرهنگ سازمانی دارد. وقتی یک سازمان قدردانی از کارکنان را به عنوان بخشی از فرهنگ خود به رسمیت می‌شناسد، مشارکت کارکنان در کارهای تیمی و بهره وری آنها افزایش می یابد.  به رسمیت شناختن به عنوان بخشی از فرهنگ سازمانی، به این معنی است که این اتفاق باید به صورت مستمر تکرار شود، نه این که به صورت موردی یا مناسبتی انجام شود. در کنار به رسمیت شناختن دستاوردها، از قدردانی مادی و معنوی و ارائه پاداش به آنها هم نباید غفلت کنید.

صدای کارمندان را بشنوید

در فرهنگ‌ سازمانی متعالی، مدیران برای دریافت بازخورد از کارکنان ارزش قائل هستند و مشارکت آنها در نظرسنجی‌ها را تقویت می‌کند. اما این کافی نیست؛ بازخوردهای کارکنان را باید جمع آوری و تجزیه و تحلیل کنید و در فرایندهای بعدی از نتایج آنها استفاده کنید. از هر فرصتی برای دریافت بازخورد از کارکنان استفاده کنید و به آنها پاسخ دهید. همین فرایند ساده، می‌تواند رضایت کارکنان را تا حد زیادی افزایش دهد.

از فرهنگ سازمانی حمایت کنید

کلید ایجاد یک فرهنگ قوی در محل کار، در دست مدیران است. اگر فرهنگ‌‌ سازمان شما ارزش‌های خاصی را در اولویت قرار می‌دهد که خودتان به آنها عمل نمی‌کنید، چه انتظاری از کارکنان دارید؟ کارکنان سازمان ناهماهنگی بین ارزش‌های سازمان و رفتارها شما را تشخیص می‌دهند. حتی ممکن است شروع به تقلید از رفتارهای منفی شما کنند و انتظار داشته باشند چون شبیه شما رفتار می‌کنند، پاداش هم دریافت کنند!

با ارزش‌های سازمان زندگی کنید

فرهنگ سازمانی، بر اساس ارزش‌های سازمان پایه‌ریزی می‌شود و مدیران سازمان باید با این ارزش‌ها زندگی کنند! زندگی کردن بر اساس ارزش‌های سازمان، به معنای درهم آمیختن آنها در تمام جنبه‌های کسب و کار شما است که می‌تواند شامل شرایط پشتیبانی، خط ‌مشی‌های منابع انسانی، پاداش ها و مزایا و حتی طرح‌های داوطلبانه باشد. همچنین می‌توانید کارمندان را برای اقداماتی که نمونه‌ای از ارزش‌های شما هستند، بشناسید و به دیگران معرفی کنید؛ تا به آنها نشان دهید که ارزش ها چیزی فراتر از کلمات هستند.

ارتباطات سالم بین افراد را تقویت کنید

ایجاد یک فرهنگ سالم در محیط کار که بتوانید با آن مشکلات را مدیریت کنید، مستلزم ایجاد ارتباطات سالم و قوی بین اعضای سازمان است. تشویق کارکنان به همکاری و مشارکت در فعالیت‌های تیمی، حتی زمانی که دورکار هستند و از راه دور کار می‌کنند، دو راه موثر برای تقویت ارتباطات است. علایق شخصی مشترک بین اعضای تیم را پیدا کنید و از آنها برای ایجاد پیوند دوستی بین افراد استفاده کنید. همین کارهای ساده می‌توانند مسیرهای جدیدی برای درک و همدلی ایجاد کنند که برای بهبود ارتباطات، خلاقیت و حتی حل تعارض حیاتی است.

بر یادگیری و توسعه دانش و مهارت تمرکز کنید

فرهنگ سازمانی متعالی، توسط کارکنانی که به طور مداوم در حال یادگیری هستند، و در شرکت‌هایی که در توسعه کارکنان سرمایه‌گذاری می‌کنند، شکل می‌گیرد. در آموزش کارکنان، هم توسعه دانش را در نظر داشته باشید و هم توسعه مهارت‌های سخت و مهارت‌های نرم را. ابتکارات آموزشی، مربیگری و ارائه مسئولیت‌های جدید به کارکنان، همه راه‌هایی هستند تا به تیم خود نشان بدهید که برای موفقیت آنها سرمایه‌گذاری می‌کنید.

فرهنگ سازمانی را از روز اول در ذهن داشته باشید

اگر دیدگاه یک کارمند با فرهنگ‌ سازمان شما مطابقت نداشته باشد، اختلافات داخلی در کمین شما است. گزینش نیروی انسانی را بر اساس فرهنگ‌ سازمان انجام دهید و بعد از استخدام هم آن را تقویت کنند: از آنها بپرسید چرا سازمان شما را انتخاب کرده‌اند و چه بخشی از فرهنگ‌ سازمان شما برای آنها جذابیت داشته است، شیوه‌ها و رویه‌ها را به کارکنان جدید آموزش دهید و ارزش‌های سازمان را با آنها به اشتراک بگذارید.

تجربه کارکنان را شخصی کنید

به عنوان مصرف‌کنندگان مدرن، کارکنان شما انتظار دارند که شخصاً فرهنگ سازمان را تجربه کنند، بنابراین باید روی راه‌هایی تمرکز کنید که به هر یک از اعضای تیم کمک کنید تا با فرهنگ شما آشنا شوند. ارزش‌های کارکنان را کشف کنید تا بدانید فرهنگ ایده‌آل، از نظر آنها چگونه به نظر می‌رسد. آنچه را که یاد می‌گیرید، بپذیرید و اقدامات خود را برای شخصی‌سازی تجربه کارمند برای تیم خود تنظیم کنید. با هر کارمند، همانطور رفتار کنید که با مشتریان خود رفتار می‌کنید! کارکنان شما اولین مشتریان سازمان شما هستند.

مخلص کلام

نتایج پژوهش‌های انجام شده نشان می‌دهد که یکی از اصلی‌ترین دلایل نارضایتی کارکنان سازمان‌ها، ایراداتی است که در فرهنگ آنها وجود دارد. عمل نکردن مدیران به فرهنگ سازمانی هم عامل دیگری است که شما را از اهدافتان دور می‌کند. پس ایجاد و تقویت فرهنگ سازمانی که به تحقق اهداف کلی شرکت کمک کند. در عین حال، همه افراد را راضی و خرسند نگه دارد، یک امر حیاتی و ضروری است.

منبع: achievers