تکنیک های طوفان فکری برای تیم‌ها

در مقاله دیگری در مورد جلسه طوفان فکری و مزایای آن نوشته‌ایم. در این مقاله می‌خواهیم بدانیم جلسه طوفان فکری بهتر است با چه تکنیک‌هایی برگزار شود تا بیشترین بازدهی را داشته باشد. طوفان فکری معمولاً در سه مرحله رخ می‌دهد: جذب ایده، بحث و بررسی، و نقد و انتخاب. برای هر یک از مراحل طوفان فکری، تکنیک‌هایی وجود دارد که کمک می‌کند بهترین استفاده را از آن بکنید. در ادامه تکنیک های طوفان فکری را با هم مرور می‌کنیم. با آوات همراه باشید.

تکنیک مغزنویسی

در این روش طوفان فکری غیرکلامی، هر کدام از حاضران در جلسه، سه ایده مرتبط با موضوع طوفان فکری را یادداشت می‌کنند. سپس همه ایده‌های مکتوب خود را به صورت ساعتگرد، به فرد کنار خود می‌دهند و نکات موردنظر خود را به لیست ایده‌هایی که به دستشان رسیده، اضافه می‌کنند. این روند هر چند دقیقه تکرار می‌شود تا زمانی که همه افراد، همه ایده‌ها را مشاهده کرده و نظرات خود را نوشته باشند. سپس به صورت گروهی در مورد تک‌تک ایده‌ها بحث و تبادل نظر می‌کنند تا مشخص شود کدام یک از ایده‌ها بهترین گزینه برای اجرا هستند. تکنیک مغزنویسی بزرگ ترین دام‌های طوفان فکری شامل مکالمه نامتعادل و اثر لنگر انداختن را از بین می‌برد، زیرا همه در ایده‌پردازی مشارکت می‌کنند و شنیدن نظر حاضران، تعصب افراد را نسبت به ایده‌های خود از بین می‌برد.

ایده‌پردازی سریع

در تکنیک ایده‌پردازی سریع، هر یک از حاضران، در مدت زمان مشخصی همه ایده‌هایی را که به ذهنش می‌رسد، یادداشت می‌کند و سپس ایده‌ها به صورت گروهی بررسی و نقد می‌شوند. موضوع مهم در این تکنیک، این است که زمان کوتاهی برای این کار در نظر بگیرید و به آن پایبند بمانید؛ چون افراد باید فوریت ایده‌پردازی را حس کنند. در جلسه طوفان فکری ممکن است بعضی از ایده‌ها هرگز مطرح نشوند. این تکنیک به همه افراد فرصت می‌دهد تا ایده‌های خود را مطرح کنند و از نابودی زودهنگام ایده‌ها جلوگیری می‌کند. محدودیت زمانی این تکنیک مانع از این می‌شود که افراد قبل از اینکه ایده‌ای را با یک گروه به اشتراک بگذارند، در مورد آن صحبت کنند.

طوفان شکل

در طوفان شکل (فیگور) گروه یک چهره شناخته شده را انتخاب می‌کند که در جلسه حضور ندارد؛ این فرد می‌تواند رئیس، یک شخصیت خیالی یا یک شخصیت عمومی شناخته شده باشد. سپس به صورت گروهی درباره نحوه برخورد آن شخص با موضوع جلسه بحث می‌شود. مثلاً از خودتان می پرسید که مارک زاکربرگ چگونه با این مشکل برخورد می‌کند؟ ممکن است سوال بیهوده ای به نظر برسد، اما در نظر داشته باشید که قرار دادن خود به جای دیگران، می‌تواند به شما و تیمتان کمک کند که به روش متفاوتی با مشکلات برخورد کنید. ممکن است افراد در ارائه ایده‌های خلاقانه خود تردید داشته باشند؛ اما اگر نام شخص دیگری در کنار ایده‌ها قرار بگیرد، بدون تردید آن را با دیگران به اشتراک می‌گذارند. این تکنیک طوفان فکری برخی از موانع تفکر خلاق از جمله بودجه و زمان را از بین می‌برد.

تکنیک تصاویر ذهنی

یکی از تکنیک های طوفان فکری تصاویر ذهنی است. این تکنیک که توسط ژاکلین ساسمن نویسنده و روانشناس آمریکایی معرفی شده، از تصاویر ذهنی و ناخودآگاهی استفاده می‌کند که از تمام تجربیات زندگی ما در ذهن ما ذخیره شده است. برای پیاده‌سازی این تکنیک، از افراد گروه بخواهید که چشمان خود را ببندند و برای چیزی که در ذهن دارند (موضوع جلسه)، ایده‌پردازی کنند. مثلا فرض کنید قرار است یک دستگاه تلفن طراحی کنید، افراد حاضر در جلسه، در ذهن خود، رنگ، اندازه، امکانات و سایر مشخصات تصویر ذهنی خود از تلفن را تغییر و توسعه می‌دهند. بعد از اینکه همه به تصویر ذهنی ایده‌آل خود رسیدند، به طور تصادفی از یکی از اعضای تیم می‌خواهید که تصویر ذهنی خود را با بقیه به اشتراک بگذارد. اکنون دیگران می‌توانند ایده او را توسعه بدهند و در مورد جزئیاتش بحث و تبادل نظر کنند. این روش زمانی نتیجه می‌دهد که نخواهید چرخ را از اول اختراع کنید!

طوفان فکری آنلاین

این تکنیک طوفان فکری در شرایط دورکاری بهترین گزینه است و تنها چیزی که برای پیاده‌سازی آن نیاز دارید، جایی برای نوشتن ایده‌های اعضای تیم است. یک سند جامع تنظیم کنید و آن را در فضای ابری ذخیره کنید تا همه افراد بدون محدودیت زمانی و مکانی به آن دسترسی داشته باشند. بعد از اینکه همه ایده‌های خود را مکتوب کردند، باید تصمیم بگیرید که کدام ایده‌ها را نقد و بررسی کنید. تکنیک طوفان فکری آنلاین بهترین گزینه برای جذب ایده‌های جدید است. این تکنیک کارمندان دورکار را تشویق به مشارکت می‌کند و همه را در یک زمین بازی قرار می‌دهد. اگر تصور می‌کنید که ناشناس ماندن افراد به مشارکت آنها کمک می‌کند، این امکان را از آنها دریغ نکنید.

طوفان فکری نوبتی

در یک طوفان فکری نوبتی یا دوره‌ای، همه افراد در جلسه حاضر می‌شوند و هر کدام یک ایده را در مورد موضوع جلسه مطرح می‌کنند. قانون اول این تکنیک این است که هر یک از افراد باید فرصت داشته باشد تا بتواند ایده دوم را هم ارائه دهد یا ایده‌های دیگران را نقد کند یا درباره آن بحث کند. قانون دوم این است که هیچ کس نمی‌تواند بگوید «ایده من قبلا مطرح شده» و در نوبت خود سکوت کند. در چنین شرایطی می‌توانید به آن شخص فرصت بیشتری بدهید تا در مورد ایده خود بیشتر فکر کند. بهتر است قبل از برگزاری جلسه طوفان فکری، به اعضای تیم زمان بدهید تا ایده‌های خود را آماده کنند. این تکنیک هم مانند تکنیک ایده‌پردازی سریع، به اعضای تیم اجازه می‌دهد تا قبل از رفتن به مرحله نقد، همه ایده‌های خود را مطرح کنند.

تکنیک پلکانی

تکنیک پلکانی یا نردبانی اگرچه کمی پیچیده است، اما راه خوبی برای اطمینان از این است که گروه تحت تأثیر چند ایده اولیه یا پر سروصداترین افراد حاضر قرار نگرفته است. برای استفاده از تکنیک پلکانی، یکی از افراد ابتدا موضوع طوفان فکری را معرفی می‌کند و سپس همه به جز دو نفر اتاق را ترک می‌کنند. آن دو نفر برای چند دقیقه طوفان فکری می‌کنند تا نفر سوم به اتاق بازگردد. نفر سوم بدون این که از ایده‌های دو نفر اول چیزی بداند، ایده‌های خود را با آنها به اشتراک می‌گذارد. در ادامه افراد یک به یک به اتاق باز می‌گردند و ایده‌های خود را مطرح می‌کنند. سایر افراد تیم تا زمانی که به جلسه بازنگشته‌اند، نباید ایده‌های خود را با کسی در میان بگذارند. اگر تیم شما بزرگ است، بهتر است از یک تکنیک ساده‌تر استفاده کنید؛ زیرا تکنیک پلکانی به زمان زیادی نیاز دارد.

تکنیک نقشه ذهنی

تونی بوزان در دهه 1970 میلادی برای اولین بار از واژه نقشه ذهنی استفاده کرد. این تکنیک بعدها به طوفان فکری هم راه پیدا کرد. ممکن است اولین ایده‌ای که در جلسه طوفان فکری مطرح می‌شود، ایده درستی نباشد؛ اما ایده‌های بهتر و درست‌تر، از همین ایده اولیه به دست می‌آیند. در تکنیک نقشه ذهنی، گروه با یک ایده شروع می‌کند و سپس خطوطی را ترسیم می‌کند که ایده‌های فرعی را به ایده اولیه متصل می‌کند. بدیهی است که ایده‌های فرعی کمبودها و نقایص ایده اولیه را برطرف می‌کنند و جنبه‌های بیشتری را در نظر می‌گیرند. این تکنیک برای افراد بصری بهترین گزینه است.

انفجار ستار‌ه‌ای

یکی دیگر از تکنیک های طوفان فکری انفجار ستاره‌ای است. تکنیک انفجار ستاره‌ای زمانی قابل اجرا است که گروه، از قبل ایده اصلی را انتخاب کرده باشد. در جلسه طوفان فکری، افراد کار را با یک ایده یا چالش در مرکز شروع می‌کنند و سپس یک ستاره شش گوشه در اطراف آن ایجاد می‌کنند. هر نقطه نشان‌دهنده یک سوال است: چه کسی، چه چیزی، چه زمانی، کجا، چرا و چگونه. به عنوان مثال، این محصول چه کسانی را هدف قرار می‌دهد؟ چه زمانی برای راه‌اندازی آن مناسب است؟ انگیزه ما از ساخت این محصول چیست؟ این تکنیک به جای پاسخ، بر پرسش‌ها تمرکز می‌کند و به افراد اجازه می‌دهد تا یک ایده را از زاویای مختلف بررسی کنند. ایده‌پردازی به این روش، باعث می‌شود اعضای تیم با هم روی راه‌حل‌ها کار کنند و دفاع از ایده تنها به عهده یک نفر نباشد.

تغییر منظره

تغییر منظره هم به عنوان یکی دیگر از تکنیک های طوفان فکری شناخته می‌شود. فضای فیزیکی تاثیر مهمی بر نحوه و کیفیت کار، فکر و احساس کارکنان دارد. برگزار کردن جلسه در یک فضای غیررسمی خارج از محیط کار (مانند یک دورهمی نهار یا حتی یک طبقه دیگر از ساختمان)، می‌تواند به جریان یافتن ایده‌های جدید کمک کند. هنگامی که یک تیم به طور مداوم در یک اتاق و با یک گروه ثابت از افراد در حال طوفان فکری هستند، ممکن است چنین جلساتی الهام‌بخش نباشند و خلاقیت گروه را از بین ببرند. تغییر منظره‌ای که یک فضای کاملاً جدید فراهم می‌کند، حتی برای مدت کوتاهی می‌تواند به افراد کمک کند تا متفاوت فکر کنند و ایده‌های جدیدی را در ذهن خود بپرورانند.

منبع: wework