ما فقط 24 ساعت در روز فرصت داریم، بنابراین زمان و انرژی محدودی برای اختصاص دادن به همه جنبه‌های زندگی داریم. وقت کم می آورید؟! از آرزو کردن برای وقت بیشتر دست بردارید و کارهایتان را کمتر کنید! این همان چیزی است که تئوری اجاق گاز چهار شعله از شما می‌خواهد. در این پست می‌خواهیم ببینیم چطور می‌شود بین کار و زندگی شخصی تعادل برقرار کرد، طوری که هم خودمان راضی باشیم، هم رئیسمان از ما راضی باشد و هم اعضای خانواده! با آوات همراه باشید.
تئوری چهار شعله چیست؟
تئوری چهار شعله، یک روش ساده برای ایجاد تعادل در زندگی است. این تئوری که برای اولین بار، در مقاله‌ای در نشریه نیویورکر عنوان شد، روشی ساده برای در نظر گرفتن وظایف زندگی شما از نظر خانواده، دوستان، سلامتی و کار ارائه می‌دهد. فرض کنید زندگی شما با یک اجاق گاز با چهار شعله است و هر شعله، نشان‌دهنده یک حوزه کلیدی از زندگی شما است:
- خانواده اولین شعله اجاق گاز است
- دوستان شما شعله دوم هستند
- سومین شعبه سلامتی شما است
- کار چهارمین شعله اجاق گاز زندگی است
نظریه چهار شعله می گوید: «برای موفقیت باید یکی از این شعله‌ها را خاموش کنید و اگر می‌خواهید واقعاً موفق باشید، باید دو شعله را خاموش کنید!» ممکن است با خودتان فکر کنید که مدیریت زمان را بلدید و امکان ندارد یکی از شعله‌ها را خاموش کنید. در این صورت بهتر است به روزی فکر کنید که سر کار، نهارتان سرد شد و اصلاً فرصت نکردید نهار بخورید! یا روز دیگری که به خاطر وقت گذراندن با دوستان، خانواده را از خودتان رنجاندید! می بینید؟ نمی‌شود هر چهار شعله را با هم روشن نگه داشت!
کدام شعله را خاموش کنم؟
کیست که نخواهد در همه جنبه‌های زندگی موفق باشد؟! اما واضح است که چنین چیزی امکان ندارد. شبانه روز فقط 24 ساعت است! برای این که در یک زمینه موفق عمل کنید، لازم است به یک موضوع دیگر وقت و انرژی کمتری اختصاص بدهید. اگر فکر می‌کنید که خانواده و شغل اهمیت بیشتری دارند، باید از دوستان و سلامتی خود چشم پوشی کنید. اما اگر به نظر شما خانواده و دوستان مهمتر از شغل و سلامتی هستند، باید از حرفه و سلامت خود چشم پوشی کنید. تئوری چهار شعله بر اساس مبادلات کار می‌کند، یعنی برای به دست آوردن یک چیز، باید از چیزهای دیگری بگذرید.
در واقع تئوری چهار شعله به شما حق انتخاب می‌دهد: ترجیح می‌دهید تعادل بین چهار شعله را به هم بزنید، اما در یکی از چهار حوزه خانواده، دوستان، سلامتی و کار، به تعالی برسید و بهترین باشید؟ یا دوست دارید یک زندگی عادی و متعادل داشته باشید و هرگز نتوانید در یکی از این چهار حوزه، از بهترین پتانسیل خودتان استفاده کنید؟ اگر روش دوم را انتخاب می‌کنید، نظریه چهار شعله به درد شما نمی‌خورد!
رویکردی به نظریه چهار شعله
ممکن است نظریه چهار شعله کمی عجیب به نظر برسد؛ چطور ممکن است کسی برای موفقیت شغلی، از خانواده یا دوستانش بگذرد؟ اصلاً مگر می‌شود عوامل حیاتی مانند سلامتی یا خانواده را نادیده گرفت؟ خودتان را یک شعبده باز در نظر بگیرید که می‌تواند چهار توپ را در حرکت نگه دارد، در حالی که در هر لحظه فقط دو توپ را در دستان خود نگه می دارد. این توپ ها جنبه‌های متفاوتی از زندگی شما را نشان می‌دهند؛ مانند چهار شعله اجاق گاز! شما فقط دو دست دارید و نمی‌توانید در آن واحد بیش از دو توپ را نگه دارید، اما باید به توپ‌هایی هم که در هوا معلق هستند، توجه کنید تا سقوط نکنند!
بنابراین قرار نیست به طور کامل از دوستانتان دست بکشید یا ورزش را برای همیشه کنار بگذارید. همه چیزی که تئوری چهار شعله سعی دارد به شما بگوید، این است که لازم است شعبده بازی یاد بگیرید! گاهی اوقات به دلیلی محدودیت زمان و انرژی، نمی‌توانید همه چیز را با هم داشته باشید و برای یکی از شعله‌ها وقت و انرژی کمتری بگذارید تا شعله‌های مهمتر را روشن نگه دارید.
چند تکنیک مفید برای انتخاب شعله
خوب، انتخاب سختی است! انتخاب بین خانواده و کار، یا سلامتی و تفریح ممکن است غیرممکن به نظر برسد. جیمز کلیر، نویسنده کتاب عادت‌های اتمی، به طور گسترده در مورد این نظریه صحبت کرده و تکنیک‌هایی را ارائه کرده است که به شما کمک می‌کند هوشمندانه انتخاب کنید یا از روش‌های جایگزین برای روشن نگه داشتن هر چهار شعله استفاده کنید. در ادامه چهار تکنیک برای عمل کردن به تئوری چهار شعله را بررسی می‌کنیم:
شعله‌ها را به دیگران بسپار!
اگر برای یکی از شعله‌ها وقت ندارید، چرا آن را به فرد دیگری نمی سپارید؟ به عنوان مثال، اگر به طور معمول زمانی را صرف خرید از سوپرمارکت می‌کنید، می‌توانید به جای آن یک اپلیکیشن برای تحویل مواد غذایی نصب کنید. این باعث صرفه جویی در وقت شما می‌شود که می‌توانید آن را به شعله‌های دیگر زندگی خود اختصاص دهید. خبر بد این که برخی از کارها را نمی‌توان برون سپاری کرد، مانند ورزش!
کدام شعله مهمتر است؟!
برای این که بتوانید آنچه حیاتی است، انجام دهید و به آنچه که کمتر اهمیت دارد، نه بگویید، لازم است تشخیص بدهید که کدام یک برای شما مهمتر است. به عبارت «برای شما» دقت کنید. مدیر یک کمپانی بزرگ بین المللی و کارمند همان کمپانی، اولویت‌های متفاوتی در زمینه شغل دارند و نمی‌توانند به یک اندازه برای کارشان وقت بگذارند. پس دیگران را الگو قرار ندهید و الگوی خودتان را بسازید. بعد از این که تصمیم گرفتید کدام شعله برای شما اهمیت بیشتری دارد، می‌توانید بهتر انتخاب کنید که کدام شعله را باید خاموش کنید.
فصل‌ها را زندگی کن!
تکنیک سوم این است که زندگی خودتان را به چند فصل تقسیم کنید و بعد تصمیم بگیرید که در هر فصل کدام شعله را باید خاموش کنید. باید قبول کرد که خاموش کردن یک شعله برای همیشه، ایده خوبی نیست! در هر فصل از زندگی، یکی از شعله‌ها اهمیت بیشتری پیدا می کند. مثلاً وقتی مجرد هستید، می‌توانید وقت کمتری را به خانواده اختصاص بدهید و از تفریح و ورزش و معاشرت با دوستانتان بیشتر لذت ببرید. اما وقتی ازدواج می‌کنید، فصل زندگی شما عوض می‌شود؛ در این فصل لازم است وقت بیشتری را به شعله خانواده اختصاص بدهید و بیشتر کار کنید، حتی اگر لازم باشد یکی از شعله‌های دوستان یا سلامتی را خاموش کنید. در فصل‌های بعدی زندگی می‌توانید شعله دوستان را دوباره روشن کنید، چون شعله خانواده وقت کمتری از شما می گیرد.
محدودیت ها را بغل کن!
شبانه روز همه 24 ساعت است! مهم این است که از این 24 ساعت چطور برای پیشرفت در هر چهار شعله استفاده می‌کنید. باید به این سوال پاسخ بدهید: «با وجود همه این محدودیت ها، چطور می‌توانم بهترین استفاده را از وقتم بکنم؟» مثلا اگر می‌خواهید مهارت خود را در صحبت کردن به یک زبان دیگر تقویت کنید، می‌توانید 30 دقیقه در روز تمرین کنید؛ با اگر وقت ندارید به باشگاه بروید، می‌توانید 30 دقیقه در روز در خانه تمرین کنید. با این تکنیک می‌توانید از آنچه که در اختیار دارید، حداکثر استفاده را بکنید. اگر شعله دوستان را خاموش کرده‌اید تا به شعله کار بیشتر توجه کنید، همین کارهای ساده می‌تواند از ابتلای شما به فرسودگی شغلی جلوگیری کند.
مخلص کلام
تئوری چهار شعله یکی از رویکردهای کاربردی برای حفظ تعادل در زندگی است. فرقی نمی‌کند که به موضوع عدم تعادل، از کدام دریچه نگاه کنید؛ در هر صورت باید به طور مستمر شرایط را تغییر بدهید و چیزی را قربانی چیزهای مهمتر کنید. برای موفقیت به فداکاری نیاز دارید. باید قبل از این که کل خانه را به آتش بکشید، یکی از شعله‌ها را خاموش کنید! و در آخر یادتان باشد که قرار نیست همه ما واقعاً موفق باشیم! شاید یک زندگی معمولی همه چیزی است که به آن نیاز دارید.
